ప్రవహించే వాక్యం - మూడో కన్నీటి చుక్క

శ్రీ సుంకర గోపాల్ ఎంతో ప్రేమ తో "మూడోకన్నీటి చుక్క" కవిత్వం పై కవి సంధ్య రజతోత్సవ సంచికలో చేసిన సమీక్ష. థాంక్యూ గోపాల్ గారు... థాంక్యూ గురువుగారూ
***..

ప్రవహించే వాక్యం - మూడో కన్నీటి చుక్క

బొల్లోజు బాబా గురించి పరిచయం అక్కర్లేదు. ఆకుపచ్చని తడిగీతం, వెలుతురు తెర ద్వారా కవిత్వానికి పరిచయం. "కవిత్వ భాష" అంటూ చాలా సులభశైలిలో కవితా నిర్మాణ రహస్యాలను చేరవేసారు. ఇప్పుడు మూడో కవితా సంపుటి "మూడో కన్నీటి చుక్క" ద్వారా పలకరిస్తున్నాడు. తన కవిత్వంతో పలవరించమంటున్నాడు. మార్మికంగా చెబుతూనే పాఠకులు అందుకొనే కవిత్వాన్ని సిద్దం చేశాడు. సున్నితమైన భాష, కవితాపరమైన నిర్మాణం, చెప్పాలనుకొన్నది చెప్పడం ఈ పుస్తకంలో గమనించదగిన విషయాలు. ఫ్రాగ్మెంట్స్ అదనపు ఆకర్షణ.

ఈ పుస్తకంలో రెండో కవిత "కలలు"

"జీవితం అనే పదునైన కత్తి
కాలాన్ని
ఆఫీసు, అనుబంధాలు, స్వప్నాలుగా
ముక్కలు ముక్కలు చేసి వడ్డిస్తుంది

దినాంతాన
స్వప్నాలు మాత్రమే
మన జేబులో మిగిలే
చివరి చిల్లర నాణేలు"

ఎలాంటి వ్యాఖ్యానం అక్కరలేకుండా 8 వాక్యాల్లో స్పష్టంగా 'జీవితం' లో ఏం మిగులుతాయో చెప్పాడు.

'చక్కగా ప్రేమించుకోక' కవిత ముగింపు వాక్యాలు ఎంత బావున్నాయో చూడండి
/ఒక్కసారిగా అనిపించింది
తిరస్కరించిన తరువాత
ద్వేషించక్కర లేదని
చక్కగా ప్రేమించుకోవచ్చనీ/

జీవితం పట్ల ఒక సానుకూల దృక్పథాన్ని చూపుతున్నాడు కవి.
ఇందులో స్త్రీని కేంద్రంగా చేసుకొని కొన్ని కవితలు ఉన్నాయి. "ఏం పని ఉంటుంది నీకూ...." అనే మగవాడి ప్రశ్నకు ఓ రోజు 'స్త్రీ' ఇంటిని పట్టించుకోకుంటే పరిస్థితి ఎలా ఉంటుందో అద్భుతంగా చెప్పాడు.
/ఇల్లు మొత్తం
క్వారీ పక్కన జుత్తు నెరసి
కాంతి నశించిన చెట్టులా ఉంది
అతను ఇంకెప్పుడూ అలా అనలేదు.

కవిత్వంలో సంక్షిప్తతకి బాబా బాగా ప్రాధాన్యం ఇచ్చారు. చాలా గంభీరమైన విషయాల్ని 6 లేదా 8 వాక్యాలలో చెప్పేశారు. అద్భుతమైన వ్యక్తీకరణ బాబా సొంతం.

భూమంటే విద్యుత్ కాంతుల్లో
బెల్లీడాన్స్ చేసే ఆటకత్తె - వాడికి

భూమంటే నొసటన దిద్దుకొనే
ఆకుపచ్చని వీభూతిపండు - వీడికి

యుద్ధానంతరం
భూమికి వీరిద్దరూ
ఓ ఆరడుగుల బాధ్యత (భూసేకరణ)

సెజ్ లు, రాజధానులు, ప్రొజెక్టులు, రియల్ ఎస్టేట్ వ్యాపారాల కోసం జరిగే భూసేకరణ దృష్ట్యా ఈ కవిత రాశారు. మొదటి రెండు వాక్యాలు వ్యాపారివి, తరువాత రెండు వాక్యాలు రైతువి, చివరి వాక్యాలు 'భూమి' వి. భూమికి తేడా ఉండదు ఇద్దరిని కలిపేసుకుంటుంది.

ఈ మధ్య 'ఇసుక' బంగారమైన సంగతి మనకు తెలుసు ఇసుకాసురులు నదీగర్భాల్ని ఎలా నాశనం చేస్తున్నారో 'క్షతగాత్ర నది' అనే కవితలో బాబా అద్భుతమైన భావన చేశాడు. నదిని యూనిట్లు యూనిట్లుగా ఎడారి నగర నిర్మాణాల కొరకు తరలిస్తున్నారంటూ...
'మెలికలు తిరిగి, లుంగచుట్టుకొని
తరుచ్ఛాయల్ని తలచుకొంటూ
బుల్ డోజర్ కింద ఆదీవాసీ చేసిన
అరణ్యరోదన గుర్తు చేసుకుంటూ
అపుడెపుడో మేసిన వెన్నెల్ని
చందమామ రజనుగా రోడ్డుపై కార్చుకుంటూ
క్షతగాత్ర నది ట్రక్కులు ట్రక్కులుగా
ప్రవహిస్తోంది నగరం వైపు

ఈ చిన్న కవితలో బాబాగారు వాడిన పదాలు నన్ను బాగా ఆకట్టుకున్నాయి. ఎండిన కన్నీటి చారికలానది, ఎడారి నగరాల నిర్మాణం, ఆదీవాసీ అరణ్యరోదన, చందమామ రజను. ఈ పదాలు వాడి కవి చిత్రం చూపాడు. దృశ్యం గీచాడు. ఇది కవిత్వం చేసే గొప్పపని. ఆ రహస్యం బాబాకి తెలుసు. అందుకే ఈ పుస్తకంలో కవితలు ఏవీ మనల్ని నిరాశపరచవు.
కవితను అనుభవేకవేద్యం చేస్తూనే కవి చుట్టూ ఉన్న విధ్వంసాన్ని చూపాడు.

'గులకరాయి' కోరంగి మాంగ్రోవ్స్, కవితలు చాలా ప్రత్యేకమైనవి. మారేడు మిల్లి, కోరంగి ప్రదేశాలకు చాలామంది వెళ్ళి ఆస్వాదించి ఫొటోలు దిగి వస్తారు. కానీ బాబా కవి కావడం మూలాన. దాన్ని రికార్డు చేశాడు. 'గులకరాయి' కవితలో మొదటి మూడు నన్ను అబ్బురపరచింది.
'వాచీలో అపుడు సమయం మారేడుమిల్లి' ఈ కవితలో చివరిమాట 'వాచీలో అపుడు సమయం అడవి'. ఎంత మంచి ఊహలో చూడండి. కవిత్వం అది ఇవ్వగలగాలి. బాబా కవిత్వానికి హృదయం ఇచ్చాడు.

పుస్తకం చివరిలో ఉన్న 'ఫ్రాగ్మెంట్స్' ఒక్కొక్కటి ఒక్కో ఆణిముత్యం.
'ఏదో చేప వలలో చిక్కింది
భారంగా ఒడ్డుకీడ్చుకొచ్చారు
అదృశ్య కన్నీళ్ళకు
సంద్రం అనాదిగా ఉప్పుతేరుతూనే ఉంది'

ఇలా ఈ పుస్తకంలో వస్తువైవిధ్యం ఉంది. శిల్పనైపుణ్యం ఉంది. గుండెలతో హత్తుకునే కవిత్వం ఉంది. వెంటాడే దృశ్యాలున్నాయి. ఓ కథలా చెబుతూనే వాస్తవాలను, తన ఫిలాసఫిని బాబా నేరుగా మనల్ని తన వాక్యంలోకి తీసుకెళతాడు.

బాబా గారి కవిత్వంలో నినాదాలు ఉండవు. కథనాత్మక శైలిలో హాయిగా చదువుకుంటూనే మనకు ముల్లుగుచ్చుకుంటూ ఉంటుంది. ముల్లు తీయించుకోవడం ఉంటుంది.
కుట్రలు, భయ్యా! నేను అన్నీ గమనిస్తూనే ఉన్నాను, రక్తహేల, పర్సనల్ లాంటి కవితల్లో తన మార్గాన్ని స్పష్టంగా చెప్పాడు. అనుభూతి కవిత్వంలో సామాజికతను తప్పిపోనివ్వలేదు. తన గొంతును ధైర్యంగా వినిపించాడు. దాపరికాలు లేవు. కవితా నిర్మాణ రహస్యం తనకి తెలుసు. ఎంత క్లుప్తంగా కవిత్వాన్ని బట్వాడా చేయగలడో కవి.

గులకరాయి, కోరంగి మాంగ్రోవ్స్, తదుపరి ఎత్తు వస్తుపరంగా విభిన్నమైన కవితలు

జీవితం అప్పుడపుడూ కాసేపాగి
తన సెల్ఫీ తానే తీసుకుంటుంది
ఒక్కో ఫొటో రక్తమూ, కన్నీళ్ళూ నింపుకున్న కవిత్వమై
చరిత్రలోకి ఇంకిపోతుంది - (సెల్ఫి)

ఈ విధంగా బాబా అన్నట్టు 'గుండెపూడిక' ఎవరైనా తీస్తే బాగున్ను అన్నాడుగానీ గుండెపూడిక తీయగల కవిత్వం రాసిన బాబా అభినందనీయులు.

శ్రీ సుంకర గోపాల్