ప్రాచీనసాహిత్యంలో ఋతువర్ణనలు-ఇ.బుక్

ఆరు ఋతువులకు కలిపి మొత్తం 120 గాథలు. (గాథ అంటే రమ్యమైన చిన్న సంఘటన అని శ్రీ గట్టి లక్ష్మి నరసింహశాస్త్రి గారి నిర్వచనం. ఆ అర్ధంలో వీటిని గాథలు అంటున్నాను). వివిధ వర్ణనలను గ్రహించిన కావ్యాల వివరాలు ఇవి.

1. గాథాసప్తశతి: శాతవాహన హాల చక్రవర్తి ఒకటవ శతాబ్దంలో సేకరించి సంకలన పరిచిన ఏడువందల గాథల గ్రంధం. ఇది ప్రాకృత భాషలో రచింపబడింది.

2. ఋతుసంహారం: 4 వ శతాబ్దపు కాళిదాసు రచన

3. శార్ఞ్గధర పద్ధతి: Sarngadharapaddhati: ఇది సుభాషిత రత్నావళి లాంటిది. దీనిని Sharngadhara కవి 1363 CE లో సంకలన పరిచాడు. దీనిలో మొత్తం 14 విభాగాలుగా 1300 సుభాషితాలు ఉన్నాయి.

4. వజ్జలగ్గ: ఇది గాథాసప్తశతి లానే అందమైన ప్రాకృత గాథల సమాహారం. ఈ సంకలనంలోని గాథలు CE 750-1337 మధ్య కాలానికి చెందినవి. జైన పండితుడైన జయవల్లభుడు ఈ గాథలను సేకరించాడు అందుకే వజ్జలగ్గకు జయవల్లభమనే పేరు కూడా ఉంది. జయవల్లభుడు మొదటగా 700 గాథలను సేకరించి వాటిని 48 విభాగాలుగా వర్గీకరించి వజ్జలగ్గగా కూర్చాడు.

5. Ainkurunuru: ఇది 500 గాథలు కలిగిన CE 2/3 శతాబ్దపు తమిళ సంగం సాహిత్యం. ప్రాచీనతమిళ సమాజాన్ని, సంస్కృతిని అర్ధం చేసుకొనటానికి Ainkurunuru ఎంతో దోహదపడుతుంది.

6. Kuruntokai: ఇది BCE 1 వ శతాబ్దం నుండి CE 2 వ శతాబ్దం మధ్యలో సంకలనం చేయబడిన గ్రంధం. ప్రాచీన తమిళ సంగం సాహిత్యంలో ప్రముఖంగా చెప్పబడే ఎనిమిది సంకలనాలలో ఇది కూడా ఒకటి. (అవి Aiṅkurunūṟu Akanāṉūṟu, Puṟanāṉūṟu, Kalittokai, Kuṟuntokai Natṟiṇai, Paripāṭal, Patiṟṟuppattu.) కురుంతోకై లోని మొత్తం 402 పద్యాలను 205 మంది కవులు రచించారు.

7. తిరుక్కురళ్: ఇది 3 BCE నుండి 5 CE మధ్యలో రచింపబడిన తమిళ కావ్యం. దీనిని రచించింది తిరువళ్ళువర్ కవి. తిరుక్కురళ్ లో మొత్తం రెండు పాదాలు కలిగిన 1330 కురళులు (ద్విపదలు) ఉంటాయి. ఇవి సూక్తులుగా, , బోధనలుగా, కవితా వాక్యాలుగా సమస్తమానవాళికి నేటికీ స్పూర్తినిస్తున్నాయి.

8. Purananuru: ఇది నాలుగువందల పద్యాలుండే తమిళ సంగం సాహిత్యం. దీనిని మొత్తం 157 మంది కవులు రచించారు. వారిలో పదిమంది స్త్రీలు కలరు. Purananuru BCE 2 వ శతాబ్దం నుండి CE 5 వ శతాబ్దం మధ్యలో సంకలనం చేయబడిందని చరిత్రకారుల అభిప్రాయం. ఆర్యుల ప్రభావానికి ముందరి తమిళ సమాజపు రాజకీయచరిత్రను పురానానూరు స్పష్టపరుస్తుంది.

10. లీలావాయి: ఎనిమిదో శతాబ్దానికి చెందిన కుతూహలుడు అనే ప్రాకృత కవి, హాలుని ప్రధానపాత్రగా తీసుకొని వ్రాసిన కావ్యం పేరు లీలావతి (లీలావాయ్).

11. శృంగార ప్రకాశ: 11 వ శతాబ్దంలో భోజరాజు రచించినట్లు చెప్పబడే అలంకార శాస్త్రానికి చెందిన గ్రంథం.

12. Subhashita ratnakosa of Vidyakara: CE 1130 లలో విద్యాకరుడనే బౌద్ధ పండితుడు సంకలన పరిచిన సంస్కృత సుభాషిత కోశము. దీనిలో మొత్తం 1738 శ్లోకాలు కలవు. ఇవి ఆనాటి భారతదేశ గ్రామీణ సమాజాన్ని ప్రతిబింబించటం విశేషం.

****

Circle of Six seasons by Martha Ann selby పుస్తకం చూసి భలే ఉందే ఇలా తెలుగులో ఎందుకు రాయకూడదు అనే ఆలోచన కలిగింది. ఏదైనా ఒక అంశాన్ని తీసుకొని శోధించటం నాకు సరదా. కానీ వెళ్ళేకొద్దీ సామాన్యజీవితాలను ప్రతిబింబించే వర్ణనలు దొరకటం కష్టంగా మారింది. ఉత్త శృంగార/ప్రకృతి వర్ణనలు కాకుండా ఒకప్పటి గ్రామీణ మానవోద్వేగాలను ప్రతిబింబించే గాథలకొరకు అన్వేషించాను. అవి ఎక్కువగా నాకు గాథాసప్తశతి, విద్యాకరుని సుభాషితరత్నావళి, తమిళ సంగం సాహిత్యంలో కనిపించాయి. (ఇవి బౌద్ధ జైన రచనలు కావటం ఆశ్ఛర్యం కలిగించలేదు)

ఈ వ్యాసాలను నా ఫేస్ బుక్ వాల్ పై ఆరు భాగాలుగా ఏప్రిల్ 2023 నెలలో పోస్ట్ చేసాను. అవన్నీ ఒకచోట ఉండాలనే తలంపుతో ఈ ఇ.బుక్ గా చేస్తున్నాను.

మీకు నచ్చుతాయని ఆశిస్తాను.

భవదీయుడు

బొల్లోజు బాబా