S/o మాణిక్యం -- ప్రతిభావంతమైన కవిత్వం

           

                  ప్రముఖ కవి శ్రీ సీతారాం  1995లో వెలువరించిన కవితా సంకలనం పేరు S/o మాణిక్యం.  కవిగా సీతారాం నిర్వచనాలకు లొంగడు. జీవించిన క్షణాలను నేర్పుగా కవిత్వంలోకి వొంపుతాడు. అంతర్ముఖత్వము, మార్మికత, అధివాస్తవికతలు  ఇతని కవిత్వానికి లోతైన గాఢత నిస్తాయి. దానిమ్మకాయ వొలుచుకు తిన్నట్లు సీతారాం కవిత్వాన్ని ఓపికగా పొరలుపొరలుగా విప్పుకోవాలి.  సామాజికాంశాల సారాన్ని వైయక్తిక అనుభవాల ద్వారా వ్యక్తీకరిస్తుంది ఇతని కవిత్వం. 

          ఈ సంకలనంలోని కవితలు, మానవ వేదన, జీవనానుభవాలు, సమాజపు పోకడల వల్ల మారుతున్న సాంస్కృతిక అస్థిత్వము గురించిన చింతనలతో కూడి చదువుతున్నప్పుడు నిండైన కవిత్వానుభూతిని కలిగిస్తాయి. కొన్ని కవితల్లో “మో” నిర్మాణ శైలి కనిపించినా ఇతని కవిత్వాన్ని “మో” కవిత్వంతో పోల్చలేం. 

నా కాలాన్ని నువ్ మొదలెట్టావ్ సరే

కలకాలముంటుందా నాపై

నీ మెత్తటి నవ్వు ...... (నాలుగ్గంటల యాభైనిమిషాలప్పుడు)

నిన్నకూడా ఇలాగే కూర్చొని

నిలబడి

నడిచీ

కొంత నవ్వీ

ఎవరితోనో పోయి

తిరిగివస్తూ కూడా

ఇవన్నీ ఇలాగే ఎందుకున్నాయి ....... (అలవాటు-ఆత్మహత్యాచారిక) --- వంటి వాక్యాలు సీతారాంని “మో” నీడగా అనుకొనేలా చేస్తాయి.  కొందరు  సీతారాం కవిత్వాన్ని పాత చితి-కొత్త చింత అని విమర్శించారు కూడా.  “మో” కవిత్వంలో ఉండే కొరుకుడుపడని తనం, అధిసున్నితత్వం సీతారాం కవిత్వంలో కనిపించదు. సీతారాం కవిత్వంలో చాలా చోట్ల వాక్యాలు గరుకు గరుకు గా తగుల్తాయి.

నాచుట్టూ ఉన్న పిల్లల్లో నేనొక్కడ్నేగా

మంచిబట్టలు లేనివాడ్ని

కాళ్ళకు చెప్పుల్లేక మట్టి తొడుక్కున్న వాడ్ని

నెల నెలా డబ్బులు ఇవ్వలేక వాళ్ళలాగా

నీ ప్రేమకు దూరమయ్యాను ....... (గుడ్నై ట్టీచర్)

ఏ వచ్చీపోయే విమానంలోనూ నీ శవపేటిక దిగక

మనిషి రాకపోతే పోయే

తన శవాన్నైనా పంపకపోయాడా

అంటూ

ఆ విమానాలు దిగే స్థలంలో నిలబడి చూస్తున్నా........ (పంకజవల్లి కన్నీళ్ళు) ----- లాంటి వాక్యాలను “మో” కవిత్వంలో చూడలేం.  అలాంటి వాక్యాలు వ్రాయటానికి సామాజిక నేపథ్యం కూడా కారణమౌతుంది. 

          ఆర్ధిక, రాజకీయ కారణాలుగా మారుతున్న సామాజిక స్థితిగతులు, సాంస్కృతిక పరిణామాలు ఈ సంకలనంలో అనేక కవితలలో ప్రతిబింబించాయి.

//నువ్వేమైనా మహా అన్దగత్తెవా?

నిన్ను అమ్ముకునేందుకు

అంచేత నిన్నీ సంసారపు డస్ట్ బిన్లో

వేశాను ................. (సూపర్ మోడల్)

//చరిత్రకోసం మనం కొందరం

హిందువుల మయ్యాం

ముస్లిములమూ అయ్యాం

కానీ, మనుషులం కాలేక పోయాం

ఎవరి పదవులకోసమో

మనం చిక్కటి నెత్తుటి మతాలమయ్యాం//........(ఇలా చివరకి మతాలమయ్యాం కదా)

//నీ తండ్రి నిస్సహాయతని వెక్కింరింతలో శిక్షిస్తూ

ఎవరికో రెండో పెళ్ళానివయ్యావట కదా

నీ కోరికలేదీ తీరనందుకే

పిల్లల సంచిలోని కనేపేగును తొలగించుకొన్నావటగా

ఆడపిల్లలు పుడతారని భీతిల్లావా

నీకెప్పుడూ చెప్పలేదు గానీ

అప్పట్లోనే పెళ్లాడాను నిన్ను

కానీ, నీ హృదయాన్ని ఎవరికో ఉత్తరాల్లోరాసి

నా చేతులతోనే పంపుతుంటే

నీతో చెప్పకుండా వచ్చేశాను ............. (తమిళగీతం)    ---- లాంటి కవితలు సమాజ పోకడలను, ఆధునిక జీవన అవ్యవస్థలను ఎత్తిచూపుతాయి.   కొన్ని కథనాత్మకశైలిలో వ్రాసినా ఎక్కడా కవిత్వ సాంద్రత తగ్గినట్లనిపించదు.

          జీవితంలో ఎదురయ్యే కొన్ని సంఘటనలు కవిలో అలజడి కలిగిస్తాయి.  ఆలోచనలు రేకెత్తిస్తాయి. సామాన్య కవి వాటిని కథనాత్మక శైలిలో చెప్పగలడు.  కానీ పరిణితి చెందిన కవిమాత్రమే దానికి ఒక తాత్విక దృక్కోణాన్ని అద్ది కవిత్వీకరిస్తాడు.   “S/o మాణిక్యం” సంకలనంలోని కొన్ని కవితలలో అలాంటి సందర్భాలలోని మానవ వేదన  ఆర్థ్రంగా ఆవిష్కృతమై మంచి అనుభూతిని కలిగిస్తుంది.

పొత్తిళ్ళలో పువ్వులాంటి పాప

లేత చిరునవ్వు కాసేపు

లేత ఏడుపు కొంచెం సేపే

నవ్వుకి ఆకలి లేదు

పాప ఏడ్చిందంటే ఆకలికి పిలుపునిచ్చిందనే

ఎదురుగా ప్రయాణికులూ-పులులూ

***

పులులు చూస్తున్న కొద్దీ

ఆమె వస్తువుగా మారిపోతుంది

పోనీ, నువ్వు

పాలు నిండిన వక్షాలనే అనుకొన్నావా?

***

అవి

పసికందుల

అన్నం ముద్దలూ కావచ్చు. ........... (ఓ రైలు ప్రయాణికుడి సందేహానికి?)

తీగల్లోంచి

వాటి గొంతుల్లోంచి వొంపిన మాటల్లో

స్వరాలు గుర్తు పట్టుకున్నాక

మాట్లాడే మాటలకు అర్ధాలుండవు

సంభాషణంతా చెప్పని మాటల్లో మిగుల్తుంటుంది

మాట్లాడనంతసేపూ

మాటలకివతలో అవతలో సంచరిస్తాం

తీరా ముగించాక మొదలవుతాయి

చెప్పాల్సిన మాటలన్నీ.   ..........  (ఫోనో పోనీమ్)

          ఈ సంకలనంలో కనిపించే అనేక కవితలలో స్త్రీ ప్రధాన ఇతివృత్తంగా ఉంటుంది.  దీన్ని కొందరు కవిత్వ భాషలో “Burden of Woman” అని అంటారు కానీ చాలా సందర్భాలలో కవితలలో కనిపించే “ఆమె”  నిజజీవిత స్త్రీ కాకపోవచ్చు, కవిచూసే ఒకానొక జీవనపార్శ్వానికి ప్రతినిధో లేక ప్రతీకో. 

ఓనాటి సాయంకాలం ఆమె వేళ్ళు

చదరంగం బల్లమీద వేగంగా కదిలినప్పుడు

నా పావులన్నీ ఓటమి అంచుల మీద పోరాడుతూ

పరాజయం నీడలోకి కూలాక

ఆమె గెలుపుని

నా ఓడిపోయిన పెదవుల్తో నవ్వాను//............ (అనుభవ గీతంలోకి...!)

గడపలో కూర్చున్నాను

నా వెనుక

గదిలో ఆమె గొంతు

ఎప్పుడొచ్చిందో తెలీదు

తల తిప్పుదును కదా

నా చేతిలో

ఆమె తింటూ తింటూ ఉన్న

బిస్కట్ ముక్క

పిచ్చివాడ్ని

ఆ రాత్రంతా నిఘంటువులు

వెతికాను.  ....................... (సగం తుంచిన బిస్కట్ ముక్క)

          అజంతా కవిత్వానికి మృత్యువు ఒక కాన్వాస్.  అనేకమంది కవులు మృత్యువుని నేరుగానో పరోక్షంగానో స్పృశిస్తూ కవితలు వ్రాసారు.  S/o మాణిక్యం సంకలనంలో కూడా మృత్యువుని ధ్వనించే అనేక పదచిత్రాలు, ప్రతీకలు కనిపిస్తాయి.

//ఎవరికి దొరికాడు మనిషి

ఒక్క చావుకి తప్ప// ..... (అనుకోకుండా వెళ్తున్నా.....)

//దుఃఖమెప్పుడూ దేహంలోనే ఉంటుంది

గుండెప్పుడూ దుఃఖ నదిమీది నౌకలా

అటూ ఇటూ ఊగుతూనే//

నువ్వు దుఃఖాన్ని నవ్వుతూ ఉండు

నా మరణ వార్త వినేదాకా. ......... (ఆ తరువాత)

// అతనూ చనిపోతాడు

ఆమెకంటే ముందో వెనకో//

పోతూ పోతూ ఈ లోకానికి ఒక మాట

మా ఇద్దర్నీ అక్కడే కాల్చండి

అది చెట్టవుతుంది

నేను నీడనవుతాను అని.  .......... (అతనూ-ఆవిడా)........ పై వాక్యాలు ఎప్పుడో వచ్చే మృత్యువు పై భీతితో వ్రాసినవి కావు.  ఇక్కడ మృత్యువు మాత్రమే పూడ్చగలిగే ఒక శూన్యం గురించి చెపుతున్నాడు కవి.  ఇది వైయక్తిక అనుభవం కాదు, సామాజికమైనది, సార్వజనీనమైనది. సమాజ శిఖరంపై నిల్చొని మృత్యుగీతాన్ని ఎలుగెత్తి పాడేవాడికి బతుకుతున్న క్షణాల పట్ల ఎక్కువ అవగాహన ఉంటుంది.

          ఈ కవిత్వంలో ఒక అనుభూతిలోకం ఉంది, మానసిక స్థితిని అధివాస్తవికపద్దతిలో చిత్రించిన వైనం ఉంది, అందమైన పదచిత్రాలున్నాయి, నూతన అభివ్యక్తి ఉంది. ఒక్కమాటలో చెప్పాలంటే Intellectual Poetry ఇది.

          S/o మాణిక్యం సంకలనంలో  మొత్తం 76 కవితలున్నాయి. కొన్నింటికి  పాదవిభజన చేయలేదు.   ఈ పుస్తకానికి శ్రీ ప్రసేన్, శ్రీ రమణమూర్తి లు ముందుమాటలు, శ్రీ సీతారాం, శ్రీ వంశీకృష్ణ, శ్రీమతి కె. అంజనీ బాల, శ్రీమతి వి. శ్రీదేవి లు వెనుక మాటలు వ్రాసారు. కవర్ పేజ్ శ్రీ అక్బర్ డిజైన్ చేసారు.  కాపీల కొరకు జుగాష్ విలి, లిటరరీ సర్కిల్, చెంచుపేట, తెనాలి -2.  (పుస్తకంలో ఉన్న పాత అడ్రసు)

                                                                                                                                                                 

బొల్లోజు బాబా